HR 5 november 1965, ECLI:NL:HR:1965:AB7079, NJ 1966/136 (Kelderluik).

Feiten en omstandigheden

Een bezoeker van een café valt op weg naar de WC in een openstaand kelderluik en loopt daarbij ernstig letsel op. Het bewuste kelderluik was door een werknemer van Coca Cola geopend en afgezet met een paar op elkaar gestapelde kratjes met frisdrankflesjes. Het slachtoffer stelde Coca Cola aansprakelijk voor de schade die hij had geleden doordat de werknemer van Coca Cola het luik had opengezet. Het slachtoffer stelde daarbij dat de werknemer onvoldoende gewaarschuwd had voor het openstaande kelderluik en het daaraan verbonden gevaar.

Overwegingen Hoge Raad

De Hoge Raad overweegt in het bovengenoemde arrest 'dat alleen in het licht van de omstandigheden van het gegeven geval kan worden beoordeeld of en in hoever aan iemand die een situatie in het leven roept welke voor anderen bij niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid gevaarlijk is, de eis kan worden gesteld, dat hij rekening houdt met de mogelijkheid dat die oplettendheid en voorzichtigheid niet zullen worden betracht en met het oog daarop bepaalde veiligheidsmaatregelen neemt'. Meer concreet overweegt de Hoge Raad 'dat daarbij dient te worden gelet niet alleen op de mate van waarschijnlijkheid waarmee de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid kan worden verwacht, maar ook op de hoegrootheid van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan, op de ernst die de gevolgen daarvan kunnen hebben, en op de mate van bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen'.

De Kelderluik-criteria

Het gaat bij de in het Kelderluik-arrest geformuleerde gezichtspunten, die ook wel worden aangeduid als de ‘Kelderluikfactoren’ of ‘Kelderluikcriteria’, dus om vier gezichtspunten. In het algemeen kan gezegd worden dat de Kelderluik-factoren verwijzen naar de basale risicoafwegingen die ieder mens in het dagelijks leven geacht wordt te maken:

i. de waarschijnlijkheid van onoplettend of onvoorzichtig gedrag van de potentiële slachtoffers. In het geval van de bovengenoemde situatie in het café  gaat het bijvoorbeeld om de vraag hoe waarschijnlijk het is dat iemand het geopende kelderluik in het café over het hoofd ziet.

ii. de kans dat daardoor ongevallen ontstaan. In het geval van de bovengenoemde situatie in het café gaat het om de vraag hoe groot de kans is dat iemand die het geopende kelderluik over het hoofd ziet, er werkelijk invalt en letsel oploopt.

iii. de ernst van de mogelijke gevolgen van zulke ongevallen. Als iemand inderdaad in de kelder valt door het openstaande luik, hoe ernstig zijn de gevolgen daarvan bij die persoon?

iv. de bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen. Hoe eenvoudig was het om aanvullende veiligheidsmaatregelen te nemen, bijvoorbeeld door niet enkele frisdrankkratjes te plaatsen maar bijvoorbeeld hogere en meer zichtbare barkrukken?

Meer lezen over onrechtmatige daad? Lees dan deze blog. Heeft u vragen over of er sprake is van een gevaarzettende situatie? Neem dan gerust contact op!