Is er sprake van aansprakelijkheid?

Het uitgangspunt in het Nederlandse recht is dat eenieder zijn eigen schade draagt. Dat houdt dus in dat als je schade geleden hebt - bijvoorbeeld een kapotte broek of fiets bij een valpartij -, dat je die schade zelf dient te dragen. Dat kan onder bepaalde omstandigheden echter anders zijn, bijvoorbeeld in het geval dat een ander door zijn gedrag of nalaten bij jou schade veroorzaakt heeft en daarmee in strijd handelt met het feit dat je een ander geen schade hoort te berokkenen.

Het enkele feit dat er sprake is van schade, betekent niet dat er daarmee ook sprake is van aansprakelijkheid. Er kan namelijk sprake zijn van toeval of een ongelukkige samenloop van omstandigheden. In dat geval is er wél sprake van schade, maar niet van aansprakelijkheid.[1] De schade blijft in dat geval voor rekening van degene die de schade geleden heeft, omdat een bepaald risico op schade nu eenmaal bij het dagelijkse leven hoort.

Wanneer kan ik iemand anders aansprakelijk stellen?

Op het moment dat je de door jou geleden schade op een ander wilt verhalen, dan dient er sprake te zijn van ten minste één van de volgende aansprakelijkheidsgronden;

1. Aansprakelijkheid voor schade, toegebracht door de eigen onrechtmatige daad van de aansprakelijkgestelde

a)   Schuldaansprakelijkheid

Deze vorm van aansprakelijkheid komt het meeste voort uit onrechtmatige daad, zoals neergelegd in artikel 6:162 BW. In dit artikel is bepaald dat dat de pleger van een onrechtmatige daad aansprakelijk is voor de veroorzaakte schade, als zijn daad hem kan worden toegerekend. Volgens het derde lid kan een onrechtmatige daad aan de dader worden toegerekend, als zij te wijten is aan zijn schuld of aan een oorzaak die krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt. In deze blog lees je meer over onrechtmatige daad.

b)   Aansprakelijkheid zonder schuld

In bepaalde gevallen kan óók een persoon zonder schuld aansprakelijk worden gehouden. Dat is bijvoorbeeld wanneer iemand geestelijk gestoord is, maar toch aansprakelijk is voor de door hem gepleegde onrechtmatige daad - zie hiervoor onder meer artikel 6:165 BW.

2.   Aansprakelijkheid voor schade toegebracht door een derde

In sommige gevallen kun je aansprakelijk zijn voor de onrechtmatige gedragingen van een derde. Denk hierbij voorbeeld aan de aansprakelijkheid voor kinderen of aansprakelijkheid voor ondergeschikten.

3.  Aansprakelijkheid van de bezitter of bedrijfsmatige gebruiker van een door die zaak veroorzaakte schade

Voornoemde vormen van aansprakelijkheid vallen onder de noemer ‘risicoaansprakelijkheid’. Dit houdt in dat bijvoorbeeld het bezit van een bepaalde zaak of dier ook bepaalde verantwoordelijkheden met zich meebrengt, namelijk dat je óók aangesproken kan worden in het geval de zaak of het dier schade veroorzaakt.

Zie voor meer risicoaansprakelijkheden onder meer de aansprakelijkheid voor dieren, aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken, aansprakelijkheid voor opstallen en productaansprakelijkheid.

In hetzelfde lijstje van voorbeelden valt de aansprakelijkheid op grond van artikel 185 WVW 1994, op grond waarvan, behalve in het geval van overmacht, de eigenaar van een motorrijtuig (grotendeels) aansprakelijk is voor de door een aanrijding daarmede veroorzaakte schade aan voetgangers en/of fietsers.

Afsluitend

Heeft u vragen over het bovenstaande of wilt u iemand aansprakelijk stellen? Neem dan direct en vrijblijvend contact op met een aansprakelijkheidsadvocaat!

[1] Zie bijvoorbeeld Zie HR 20 juni 1986, NJ 1986/780 (speelse duw); HR 11 december 1987, NJ 1988/393 (val bij bushalte); HR 19 oktober 1990, NJ 1992/621 (ongeluk bij tennisspel); HR 12 mei 2000, NJ 2001/300 (sjouwen van kast op trap); HR 28 maart 2003, NJ 2003/718 (Witmarsumer Merke) en 719 (schaatsongeval); HR 20 februari 2004, NJ 2004/238 (midgetgolf) en teruggaand op dezelfde gedachte HR 9 december 1994, NJ 1996/403 (zwiepende tak).